OZAN BİNGÖL
Merkezi İdare Bütçesinin 2024 yılı 11 aylık gerçekleşme sayıları açıklandı. Temel büyüklükleri sizlerle paylaşalım.
Bütçe Kasım ayında uygun bir gelir performansı sergiledi ve bir ayda 939,5 milyar bütçe geliri elde edildi. Bunun 819,4 milyar lirası vergilerden oluşuyor. Yani vatandaşlar olarak ödevlerimizi ziyadesiyle yerine getiriyoruz.
İlk 11 ayda 9 trilyon 70 milyar lira bütçe sarfiyatı yapılırken, bütçe gelirleri 7 trilyon 793 milyar lira oldu. Bu gelirlerin 6 trilyon 597 milyar lirası ise vergi gelirlerinden oluşuyor. Bütçe açığı ise 1 trilyon 276 milyar lira olarak gerçekleşti.
Bu datalara nazaran yıl sonu bütçe iddiası olan 2,6 trilyon liralık bütçe açığının çok altında bir sayı kelam konusu olacaktır. Bu mali disipline yaklaşma açısından genel manada âlâ bir bilgidir. Fakat bu sonuca ulaşırken kesintilerin yatırımlardan ve vatandaşa giden hizmetten yapıldığını akılda tutmak gerekir.
BÜTÇEDEN 11 AYDA FAİZE 1 TRİLYON 195 MİLYAR GİTTİ
Merkezi İdare Bütçesinde faiz ödemeleri yeniden rekorlar kırmaya devam ediyor. Birinci 11 ayda bütçeden faize ödenen meblağ 1 trilyon 195 milyar liraya ulaştı. Böylelikle yıl sonu için öngörülen 1 trilyon 250 milyarlık kestirimin de üzerine çıkacağımız anlaşılıyor. Halbuki geçen yılın Ocak-Kasım periyodundaki faiz masrafı toplamı 632,2 milyar liraydı. Bunun manası faiz harcamaları bir evvelki yıla nazaran birinci 11 ayda yüzde 89 oranında artmıştır.
SAATTE 822 MİLYON LİRA VERGİ ÖDEDİK LAKİN TEKRAR DE YETİREMEDİK (!)
Yılın birinci on bir ayında;
⦁ Dakikada 13,7 milyon TL
⦁ Saatte 822 milyon TL
⦁ Günde 19,7 milyar TL
⦁ Ayda 599,7 milyar TL
⦁ Toplamda on bir ayda 6 trilyon 597 milyar lira
VERGİ ödedik lakin tekrar de yetmedi, yetiremedik. Birinci on bir aylık açık 1 trilyon 276 milyar lira oldu!
BÜTÇEDE YATIRIMA YER YOK
Bütçe gerçekleşme bilgilerine nazaran birinci 11 ayda yapılan masraflar içinde aslan hissesini cari transferler aldı. Cari transferler kalemi toplam harcamaların yüzde 37,9’u oluşturdu. Cari transferler içinde misyon ziyanları, KÖİ ödemeleri ve öbür kalemleri ile nereye ödendiğini bilmediğimiz ögeler yer alıyor.
Yukarıdaki grafikte görüldüğü üzere her 100 liralık bütçe masrafının 13,2 lirası, yani yüzde 13,2’si faiz ödemesi olarak yapılmıştır. Buna karşılık yatırım harcamalarını söz sermaye sarfiyatları yalnızca yüzde 8 olarak kalmış. Yani yatırıma giden fiyat faize sarfiyatın üçte ikisi düzeyine inmiştir.
Bütçe açıkları azaltılmak istendiğinde birinci akla gelen yatırım harcamalarını kısmak olduğu için buna şaşırmamak gerekir.