İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB), Mustafa Kemal Atatürk’ün isteğiyle 1928’te kurulan, Türkiye’nin birinci bahçıvan okuluna mesken sahipliği yapan, 1997’de faaliyetleri durdurulan Büyükdere Fidanlığı’nı eski günlerine döndürmeyi hedefleyen projeyi başlattı. İBB Lideri Ekrem İmamoğlu, “Çocuklarımızın çok güçlü olmalarını, çok yürekli olmalarını, özgür iradeleriyle seslerini istediği yerde, fikirlerini en yüksek biçimde lisana getirmelerinin rejimi olduğu Cumhuriyet’i onlara daima anlatıp öğreteceğiz, hatırlatacağız. Bu tıp alanlar, onların özgürlük alanları olacak. Yani Cumhuriyet’in ‘hayırsız mirasyedileri’ asla olmayacağız biz. Biz, bu Cumhuriyet’in hayrına, rahmetine inanan insanlarız” dedi.
Atatürk’ün buyruğuyla 1928 yılında kurulan, içinde Türkiye’nin birinci bahçıvanlık okulunu da barındıran tarihi Büyükdere Fidanlığı’nı tekrar canlandıracak projeyi, İBB, “150 Günde 150 Proje” kapsamında başlattı. Temel atma merasimine, İBB Lideri İmamoğlu, Sarıyer Belediye Lideri Şükrü Genç ve İBB Park Bahçe ve Yeşil Alanlar Daire Lideri Prof. Dr. Yasin Çağatay Seçkin de katıldı.
İmamoğlu, temel atma merasiminde yaptığı konuşmada, Cumhuriyet kıymetlerine, kazanımlarına sahip çıkmanın sorumluluğunu taşıdıklarını belirterek, şunları söyledi:
Bu yüzyılda neleri başardık, neleri başaramadık noktasında kıymetlendirme yapma sorumluluğumuz var. Cumhuriyet’imizin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’ü anlayabilmek, hatta onun üzere bu Cumhuriyet’i yüceltebilmek, daha da üste taşımak ki Atatürk bunu tekraren tabir etmiştir. Yani aslında, ‘Sizler daha uygununu yapacaksınız’ noktasında bize sorumluluk yüklemiştir. O bakımdan bütün bunları sorgulayıp neleri yapabildik, neleri yapamadık kısmına bakmak lazım; sorgulamalıyız. Büyüklere Fidanlığı da aslında sorgulama açısından çok manalı bir yerde, çok manalı bir noktada duruyor. Buraya bakıp sanki başımızı öne eğmeli miyiz, utanmalı mıyız, gurur mu duymalıyız, ne yapmalıyız? Türkiye’nin birinci meyve bahçesi ve fidanlığının garaj ve açık otopark hâline gelmesine yol açan, tabiri caizse bir depolama alanı üzere karanlık bir hâle getirilmesini sağlayan süreci düzgün analiz etmeliyiz.
‘Bu fidanlığın röntgeninin çekilmesi lazım’
1928’de kurulan, 1936’da içerisinde bahçıvanlık okulu kurulan alan, 2000’li yıllarda İBB Yol ve Bakım Tamir Müdürlüğü’nün saha garajı ve açık otopark hâline getirildi. Geçmişe dönük, ‘Biz maneviyatımızı hassasiyetle korunuz, geliştiririz ve bugünün kuşağına, geleceğe de iz bırakacak bir formda taşırız’, yerli ve ulusal hissinin nasıl taşındığına dair bir aynadır Büyükdere’deki bu fidanlık. Biz bunu, tarihi yarımadanın her noktasında yaşıyoruz. Fetih yapılmadan evvel orada kurulmuş bir dergâhı gün yüzüne çıkartırken hâlini gördüğümüzde, çok affedersiniz çöplük hâlindeki türbeleri temizlerken, -daha kaçları var ortaya çıkaracağımız- bu bağlamda aslında maneviyata, geçmişimize, mirasımıza nasıl sahip çıkmışız? Bence Atatürk buyruğuyla kurulan bu fidanlığın, kesinlikle o manada kıymetlendirilmesi, röntgeninin çekilmesi lazım.
‘İstanbul’a çok bedelli bir yeşil alanı kazandıracağız’
Sadece Büyükdere Fidanlığı bile bir ihmalin ve görmezden gelmenin kıssasını bize sunuyor. Biz; Atatürk’ün mirası, Cumhuriyet’imizin mirası noktasında, Büyükdere Fidanlığı’nın kıssasında çok güçlü, pırıl pırıl yeni bir sayfanın açıldığını bütün Sarıyer’e, İstanbul’umuza ve hatta Türkiye’mize müjdelemek isterim. Temelini atıp başlatacağımız bu alan, birebir vakitte pırıl pırıl bir yeşil alan, yine faal üretim yapılan bir alan, bahçıvan yetiştirilen bir merkez hâline gelecek. İstanbul’a, içerisinde kentsel üretim işlevlerini da barındıran çok pahalı bir yeşil alanı kazandıracağız. Faal olarak kullanılmayan Hacıosman’daki Atatürk Kent Ormanı, yenilenecek Büyükdere Fidanlığı ve imaline başlanan Baltalimanı Hayat Vadisi ile birlikte, yaklaşık 1 milyon 550 bin metrekarelik bir alanı Sarıyer’e kazandırmış olacağız. 2023 yılında tümden etkin bir yeşil alan olarak sunulduğunda, bu dört buçuk yıl içerisinde, neredeyse kişi başı beş metrekareye yakın etkin kullanmayan alanları kullanılır hâle getirerek, Sarıyer’e sunmanın keyfini ve onurunu yaşayacağız.
‘Tohum merkezi kuracağız’
Büyükdere Fidanlığı’nı, tarihi bir mirası canlandırma maksadıyla yenileyeceğiz. Çok pahalı bir adım bu fakat bununla sonlu kalmayacağız. Bugünün çok muhtaçlığı olan burada, bir de tohum merkezi kuracağız. Bu çok kıymetli bir şey. Tarihi bir adım atıyoruz aslında. Burada, bu merkezde; lokal tohumlar, soğutmalı depolarda uzun müddetli olarak koruma edilecek. Bir gen merkezi üzere. Merkeze gelen bu tohumlar, yeniden tıpkı alanda üretim parselleri ve seralarda ekilerek üretimleri sağlanarak çoğaltılacak. Zerzevat kümesinden edilen fideler ve öbür tohumlar, buradan halkımıza ve çiftçilerimize de ayrıyeten fiyatsız olarak dağıtılacak. Büyükdere Fidanlığı’na gelen herkes hem faal hem kaliteli bir yeşil alandan yararlanma imkanına sahip olacak. Hem de Cumhuriyet’in tabiatın, hayatın, insanlarımızın bu ülke için ne kadar manalı ne kadar değerli olduğunu bir kere daha burada hissedecek. Buradaki bahçıvanlık okulu da bu alanda eğitim almak isteyen her vatandaşımıza, çok özel bir eğitim de veriyor olacak. Kütüphanesiyle aktiflik, spor alanlarıyla bisiklet ve yaya yollarıyla, kafeteryasıyla, restoranıyla, otoparkıyla, kaykay pistiyle her yaştan İstanbullunun, birebir vakitte buraya gelip çok özel, çok yeşil ve çok tarihi bir alanı yaşamalarına fırsat vermiş olacağız.
‘Tamamı 29 Ekim 2023’te hizmete girecek’
Fidanlığın birinci etabı 19 Mayıs 2023’te, tamamı ise 29 Ekim 2023’te halkın kullanımına açılmasının planlıyoruz. Cumhuriyet, bizim için kıymetli. Yokluktan varlık üretme ve bu ülkeye kıymet katma davasıdır Cumhuriyet. Onun için Büyükdere Fidanlığı, aslında bunun bir eğitimi de birebir vakitte. Cumhuriyet’in bu mirasını daima birlikte koruyacağız. Biz, 85 milyon insanımızla Cumhuriyet’in, Atatürk’ün maddi manevi bütün mirasına sahip çıkarak, koruyarak genişletip ilerleteceğiz. Cumhuriyet’in eşit ve onurlu vatandaşlarımızın, yurttaşlarımızın huzur içerisinde yaşadığı, yöneticilerin de yerini ve haddini bildiği bir sistem olduğunu, bir idare yönetimi olduğunu bütün Türkiye’ye ispat edeceğiz. Haklar ve özgürlükler rejimi olduğunu herkese hatırlatacağız. Çocuklarımızın çok güçlü olmalarını, çok yürekli olmalarını, özgür iradeleriyle seslerini istediği yerde, fikirlerini en yüksek biçimde lisana getirmelerinin rejimi olduğunu Cumhuriyet’i onlara daima anlatıp öğreteceğiz, hatırlatacağız. Bu çeşit alanlar, onların özgürlük alanları olacak. Yani Cumhuriyet’in ‘hayırsız mirasyedileri’ asla olmayacağız biz. Biz, bu Cumhuriyet’in hayrına, rahmetine inanan insanlarız.
‘Bereket kelamı, 2023’e damga vuracak’
Kimsenin bu hoş Cumhuriyet’i farklı taraflara saptırmaya dönük çalışmalarına fırsat vermeyeceğiz. Türkiye’nin birinci fidanlığı ve bahçıvan okulunun harabeden, garajdan, yeşil alana, üretim yerine bir tohum merkezine dönüşmesinin Cumhuriyet’imizin yüzüncü yılına denk gelmesini de tekrar orada topraktan rahmet fışkırmasını kıymetli bir ileti olarak hissediyorum ve görüyorum ve buna inanıyorum. Ben, ülkemizin rahmetine inanan bir beşerim. Bu ‘bereket’ kelamını unutmayın. Rahmet kelamı, 2023’e damga vuracak. Zira toprağından da rahmet fışkıracak, zihinlerinden de rahmet fışkıracak, teknolojide de bereketli üretimler olacak. Sofralarımıza rahmet gelecek, hanelerimize rahmet gelecek. Rahmet kelamını, unutmayın. Olağan ki rahmetin yanına; israfı kovan, tasarrufu önceleyen ve yenilikçi olmayı, ilerleyen beşerler olmayı, asla gerilemeyen beşerler olmayı da daima birlikte başardığımız bir devri yaşayacağız.”
‘Umudun her vakit var olduğunu anlatıyor’
Geçmiş periyotta Büyükdere Fidanlığı’nın, Vilayet Özel Yönetimi tarafından Sarıyer Belediyesi yerine İBB’ye verildiğini hatırlatan Sarıyer Belediye Lideri Genç de şöyle konuştu:
“İsabet olmuş; güzel ki vermişler. Nitekim öbür bir şey de yapabilirlermiş. Artık bunun memnunluğunu yaşıyoruz olağan. Bugün temeli atılan bu proje, bize umudun her vakit var olduğunu, yeşereceğini anlatıyor. O nedenle umutsuz olmaya hiç gerek yoktur. Proje, tıpkı vakitte İstanbul’un kişi başına düşen yeşil alan ölçüsünü artıran çok değerli bir proje. Atatürk Kent Ormanı alanı üzere, yıllarca âtıl bırakılan, Sarıyer ve İstanbullu vatandaşlara ihanetin sonunu getirdik. Emeği geçen herkese ve İBB Lideri sevgili Ekrem İmamoğlu kardeşime çok teşekkür ediyorum.”
Atatürk’ten miras
Prof. Dr. Seçkin de konuşmasında, projeyle ilgili ayrıntılı bilgiler verdi. Seçkin’in paylaştığı bilgilere nazaran, Atatürk’ün isteği ile 1928 yılında kurulan ve 1997 yılında faaliyetleri duran Büyükdere Fidanlığı ve bahçıvanlık okulu, yıllar içinde büyük tahribatlara uğradı ve kullanılamayan bir vaziyete büründü. 2001 yılında İstanbul Vilayet Özel Yönetimi tarafından kapatılan, 2013 yılında İBB mülkiyetine geçen Büyükdere Fidanlığı; 2022 yılında bahçıvanlık okulu fonksiyonunun yanı sıra farklı işlevler da eklenerek projelendirildi. 180 bin metrekare alanda tasarlanmış proje kapsamında, Büyükdere Fidanlığı’nın tarihi kıymetleri korundu ve İstanbullulara, kentsel üretim işlevlerinin da içinde bulunduğu yeni yeşil alan kazandıracak bir tasarım projesi hazırlandı. Doğal yapının korunduğu proje içerisinde, bahçıvanlık okulu, kütüphane, tohum merkezi, kafeterya, restoran, çocuk oyun alanı, aktiflik alanı, kaykay pisti, basketbol alanı, bisiklet- yaya yolları, otopark ve WC yer alacak.