Türk Dil Kurumu (TDK), yaptığı anket sonucu “yılın kelimesi” olarak “kalabalık yalnızlık” terimini seçti. Fakat bu seçim, ünlü tarihçi Prof. Dr. İlber Ortaylı tarafından eleştirildi. Ortaylı, sözün anlam açısından baş karıştırıcı olduğunu ve lisandaki gerçek kullanımına dair önemli tasalarını lisana getirdi.
TDK’NIN SEÇİM SÜRECİNE ELEŞTİRİ
Prof. Dr. Ortaylı, TDK’nın geniş bir tarama yahut fonetik laboratuvar çalışması yapmadan bu çeşit kararlar aldığını belirterek, bu biçimde yapılan söz seçimlerinin ekseriyetle yanlış olduğunu tabir etti. TDK’nın, sözün akademik bir kontrolden geçmeden kabul edilmesinin sakıncalı olduğunu vurgulayan Ortaylı, lisanın çok değerli bir kavram olduğunu ve dikkatle ele alınması gerektiğini söyledi.
“KALABALIK YALNIZLIK”IN MANASI VE TARİHÎ KÖKENİ
Ortaylı, “kalabalık yalnızlık” teriminin mana açısından baş karıştırıcı olduğunu belirtti. Bu terimi, 1950’lerde yayımlanan ve sosyolog David Riesman’a ilişkin olan The Lonely Crowd isimli yapıttan tanıdıklarını belirten Ortaylı, bu tabirin sosyoloji literatüründe yanlışsız bir halde “yalnız toplum” olarak çevrildiğini ve kullanıldığını hatırlattı. Riesman’ın kitabı, bilhassa Batı toplumlarının geleceğine dair değerli ikazlar içermekteydi.
“KALABALIK YALNIZLIK” YERİNE “YALNIZ KALABALIK” YAHUT “MÜNZEVİ KALABALIK”
Prof. Dr. Ortaylı, “kalabalık yalnızlık” teriminin yerine “yalnız kalabalık” yahut “münzevi kalabalık” üzere sözlerin kullanılabileceğini önerdi. Bu cins tabirlerin daha manalı ve hakikat olacağına dikkat çekti. Ayrıyeten, bu kavramı ortaya atanların, bu sosyolojik terimi ve üzerine yazılmış yapıtları ayrıntılı bir biçimde incelemeleri gerektiğini belirtti.
TDK’NIN SÖZLÜK SEÇİMLERİ ÜZERİNE UYARILAR
Prof. Dr. Ortaylı, TDK’nın dildeki yanlış söz seçimlerinin devam ettiğini ve bu durumun 1940’lardan beri sürdüğünü tabir etti. Bilhassa fonetik açıdan düzgün bir kıymetlendirme yapılmadan kabul edilen sözlerin, lisanın hakikat kullanımını engellediğine dikkat çekti. Ortaylı, bu çeşit sözlerin halk ortasında kullanılsa da akademik etraflarda daha dikkatli ve hakikat bir lisan kullanımı gerektiğini vurguladı.