1919’un 10 Temmuz günü saat 16.00’da Mustafa Kemal, Erzurum Müdafaa-i Hukuk yöneticileri tarafından ziyaret ediliyordu. General Kâzım Karabekir ile eski Bahriye Nazırı Rauf Orbay da toplantıdaydı. Mustafa Kemal, masaya yayılan harita üzerinde Avrupa’nın durumunu, akabinde ülkenin o günkü askeri ve siyasi potansiyelini ve Anadolu’da bir ulusal direnişin çok geçmeden muvaffakiyete ulaşacağını anlatıyordu.
Tezini iki noktaya dayandırıyordu: Biri, Türk milletinin bağımsız yaşama azmi; oburu de uzun ve kuvvetli bir savaştan şimdi çıkmış o zamanki galip devletlerin ikinci bir savaşa giremeyecekleri öngörüsüydü.Dört saat süren toplantıda Mustafa Kemal kendisine yöneltilen sorulara karşılıklar vermiş ve konuşmasını, “Görüyorsunuz ki bu kurallar altında karşımızda sırf Yunan kuvvetleri kalacaktır; şayet Türk milletini tek bir direniş cephesi halinde birleştirebilir ve ordumuzu kısa vakitte nizama koyabilirsek çok geçmeden Yunan ordusunu denize döker, memleketi istiladan kurtarır, tam bağımsızlığa kavuştururuz” diye bağlamıştı.
MİLLİ HEDEFE
İzmir’in işgali üzerine çoban ateşleri halinde başlatılan direnişin önderi, Erzurum’da 1908 Devrimi’nin 11. yıldönümüne rastlayan bu kritik toplantıda arkadaşlarına “üç seneye kalmadan” düşmanın vatan toprağından atılacağını söylüyordu. Mustafa Kemal, kendisiyle birlikte olmak için ordudan istifa eden yahut Kâzım Karabekir üzere orduda kalarak buyruklarını yerine getiren silah arkadaşlarına, kimileri mülki yönetimde misyon yapmış dava arkadaşlarına ve onların yeteneklerine güveniyordu.
Üç yılda Mustafa Kemal’in liderliğinde Müdafaa-i Hukukçular lokal ve ulusal kongre idareleriyle ve Ankara’da topladığı meclis dirayetli kararlarıyla, vatan toprağını kanlarıyla ıslatan vatandaşları (evlatları) süngüleriyle seferber olmuşlardı.
1922’nin 26 Ağustosu’nda başlayan meydan muharebesi 30 Ağustos akşamı zaferle sonuçlandığında başkomutan, “Ordular birinci gayeniz Akdeniz’dir. İleri!” buyruğunu vermiş ve üç yıl evvel Erzurum’da öngördüğü ulusal gayeye 9 Eylül’de İzmir’de ulaşılmıştı.
HİKMET ÖZDEMİR
SİYASET BİLİMİ PROFESÖRÜ