Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından düzenlenen Ankara Kültür Yolu Şenliği kapsamında ATO Congresium’da ‘Asya’dan Anadolu’ya Türk El Halısı’ isimli stant meraklılarıyla buluştu.
Sergide klâsik Türk halılarının yanı sıra ressam İhtilal Erbil’in tablolarından birebir dokunan 8 kesim ipek halıda yer aldı.
“O HALIYI HÂLÂ SAKLARIM”
Devrim Erbil stantta yaptığı açıklamada, halıya ilgisinde Uşak doğumlu olmasının hissesi olduğunu söyledi.
Babasının vazifesi gereği Uşak’ta 5 yaşına kadar kaldığını, çocukluğunda halı dokuyanları görmesinin kendisinde izler bıraktığını belirten Erbil, “Uşak’ta konutların girişlerindeki holde sağlı, sollu halı tezgahları bulunurdu. Halam kardeşimle sünnet düğünümüzde bir halıyı armağan olarak yollamıştı. Önde bir eşek üzerinde kervan başı, artta iki deve. 80’e 60 boyutlarında bir halıydı. Hâlâ saklarım” dedi.
Erbil, ilerleyen devirlerde Anadolu’yu dolaştığında Türkiye’de bir muazzam bir halı mucizesi olduğunu belirterek, “Her bölgede kendine has renkler, kompozisyonlar, fevkalâde bir teknik. Mimar Sinan Üniversitesi’ne girdiğimde ve sanatçı olma yolunda ilerlediğimde halının kıymetini anlamaya başladım. Dünyada büyük müzelerde çağdaş sanatkarların yapıtlarını halıya dokutturduklarını gördüm. Türkiye’deki sanatkarlar neden halıları küçümsediler, neden tanımıyorlar?” tabirini kullandı.
“HALININ NEFERİ OLARAK BUNA KENDİMİ ADADIM”
Cumhuriyet periyodu Türk ressamlarının Fransa başta olmak üzere eğitim için yurt dışına gittiklerini, bunlardan birisinin de Nurullah Berk olduğunu anlatan Erbil, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Nurullah Berk, Fransa’ya gittiğinde Picasso ile tanışıyor. Picasso ona ‘Siz çizgi sanatını güzel incelediniz mi?’ diyor. Picasso dünyanın neresinde ne var biliyor. Nakkaş Osman’ın bir sınırı ile ressam Piet Mondrian’ın fotoğrafını birebir düzeyde görüyorum. Halbuki Nakkaş Osman, Mondrian’dan 3 yüzyıl evvel yaşadı. Mondrian nakkaşın yapıtlarını biraz süslemiş yalnızca. Demiyorum ki Batı sanatının pek çok ekolü Osmanlı sanatını gördü de oldu, ama bir sezinlenmenin olduğu görülüyor.”
Hat, halı, kilim sanatının tüm Türkiye’ye yayılmasının çok özel olduğunu pahalandıran Erbil, “Ben halıya tutkuyla bağlı olduğum için halı tekniğiyle fotoğraflar nasıl duracak diye merak ediyordum. El halıcılığındaki teknik, işçiliğin bu topraklarda yetişmiş olması çok değerli. Diğer hiçbir coğrafyada yok. Halıları tanıtmak gerekli” diye konuştu.
Erbil, Bakü’de bir halı müzesine gittiğini, burada çocuklara halıcılığı gösterdiklerini ve bir halı galerisi bulunduğunu lisana getirerek, şu sözleri kullandı:
“Türkiye’de halı müzeleri açılsın. Meslek yüksek okullarında halıcılık kısımları olsun. Halı dokuyanlar kalmadı. Bu tekniği bilenler gidiyor, yerine gelmiyorlar. Ben halının neferi olarak buna kendimi adadım. Devlet büyükleri ile görüştükten sonra büyük bir halı müzesinin İstanbul yahut Ankara’da açılmasıyla burada hem halıyı tanıtacağız hem de klasik Türk sanatının Osmanlı’yla birlikte yok olduğunu düşünenler de mahcup olacaklar.”