Kültepe’deki hafriyatlar, Ankara Üniversitesi Lisan ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Arkeoloji Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Fikri Kulakoğlu başkanlığında devam ediyor.
Bağcılık 5 bin yıl evvel gelişti
Kazılarda elde edilen bilgiler ve bölgede yapılan sondajla ulaşılan bitki polenleri, bağlarıyla ünlü Gesi Mahallesi’nin bulunduğu, “Gesi Bağları” türküsü ve “bağ oturmaları” ile ünlü kentte bağcılığın 5 bin yıl öncesine kadar uzandığını ortaya çıkardı.
Birçok ülkeden bilim insanı araştırmaya katıldı
AA’nın haberine nazaran; Kültepe Hafriyat Lideri Prof. Dr. Fikri Kulakoğlu, haziran ayının ortasından itibaren çalışmalara başladıklarını, hava kaideleri el verdiğince alanda olacaklarını söyledi.
Kazı çalışmalarına Türkiye’deki üniversitelerin yanı sıra Japonya, Avusturya, Brezilya, Güney Kore üzere ülkelerden de bilim insanlarının katıldığını aktaran Kulakoğlu, bölgenin iklimini, florasını da incelediklerini belirtti.
“Bunlar yazılı evraklarda görülüyor”
Kulakoğlu, hafriyatlarda çıkarılan çivi yazılı tabletlerde Kültepe civarında yetiştirilen bitkilerin de anlatıldığını lisana getirerek, “Çünkü bunlar para eden mevzular, para ettiği için de kayıtlı. Tabletlerde bahçelerin fiyatları var, suyun başında olan daha kıymetlidir, içinde su olan daha yüksek fiyattan satılır. Bunların pozisyonlarına nazaran fiyatlandırılması yazılmış.” diye konuştu.
Helenistik periyoda ilişkin bir levhada bölgenin, burada yaşayanların bağı olarak geçtiğini anlatan Kulakoğlu, şunları kaydetti:
“Kayseri daha büyük bir kent olarak karşımıza çıkıyor yazılı evraklardan. Bir bağın kiralanması ve onun karşılığının ödenmemesine dair mahkeme kararı var, bu datalar Helenistik periyoda ait. Bunlar yazılı evraklarda görülüyor. Arkeolojik hafriyatlar yapılırken de kimi datalarla karşılaşıyoruz. Bilhassa de mikroskobik ölçüde çeşitli bitki kalıntıları, tohumlar ve kömürleşmiş kesimler bulunuyor. Bunlardan da bu bölgede nelerin yetiştiğini tespit etmek mümkün oluyor.”
“5 bin yıl evvel Kayseri’de bağcılık var”
Prof. Dr. Kulakoğlu, hafriyatlarda toplanan örnekler ve bilhassa son 5 yıldır hafriyat alanının yakınındaki Engir bataklığı, Tuzla Gölü ve Sultan Sazlığı’nda yapılan eski çağ coğrafya araştırmalarıyla ilgili sondajlarda Anadolu’da tespit edilmiş en eski bağcılık kültürüne ilişkin datalara ulaşıldığını söz etti.
Isparta Süleyman Demirel Üniversitesinden Doç. Dr. Çetin Şenkul’un yaptığı çalışmalar ışığında daha evvel bağcılığın, bahçeciliğin Beyşehir Gölü civarında bulunan polenlere nazaran yaklaşık 1500 yıl öncesine tarihlendirildiğini aktaran Kulakoğlu, şu bilgileri verdi:
“Burada yaptığımız çalışmalarda gördük ki günümüzden 5 bin yıl evvel Kayseri’de bağcılık var. Bağcılık derken doğal olarak yetişmiş ağaçlar değil. Beşerler kendi yerlerinde şuurlu olarak ağaç dikip, gerektiği vakit aşı yaparak seçkin tohumlardan ve meyvelerden âlâ eser almaya 5 bin sene evvel başlamışlar. Kayseri’nin bağ oturmaları, herkesin bir bağının olması, bağların üzerine türküler yazılması aslında 5 bin yıllık bir gelenek.”
“5 bin yıllık tohumların yeşertlilmesi mümkün değil”
Kulakoğlu, son günlerde Kültepe’de bulunan tohumların tekrar ekilip eser alındığına dair argümanların dolaştığına değinerek, “3-5 bin yıllık tohumların hiçbir formda yeşertilmesi, canlandırılması mümkün değil. Bu türlü bir şey yok. Bizde 7 bin yıllık buğday yok. 7 bin yıllık buğdayı da takım tekrar yeşertemezsiniz, bu türlü bir şey yok. Biz o kömürleşmiş tohumlardan o devirdeki bölgenin florasını, bitki örtüsünü anlayabiliyoruz. O zamanki iklim şartlarını anlayabiliyoruz. Bizim için değerli olan o, onu yeşertmek bizim işimiz de değil, mümkün de değil.” ifadesini kullandı.