Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, HTŞ’nin son 10 yılda fiiliyatta rastgele bir terör faaliyeti içinde olduğunu görmediklerini belirterek, “Bu, yalnızca bizim değil Batılı istihbarat örgütlerinin de tespit ettiği bir konu.” değerlendirmesini yaptı.
Bakan Fidan, Fransa merkezli yayın kuruluşu France 24 kanalına yeni sorunlara ait değerlendirmelerde bulundu.
Üst seviye ABD heyetinin Şam’daki yeni idareyle bir ortaya gelmesinin ehemmiyetine ait soruya Fidan, “Bence çok değerli. Amerikalı yetkililerden evvel kimi Avrupa ülkelerinin ve memleketler arası kuruluşların temsilcileri de Şam’ı ziyaret ettiler. Şam’daki yeni idareyle temas kurulmakta olduğunu görüyoruz. Bu, değerli bir gelişme.” karşılığını verdi.
“ŞAM’DAKİ YENİ İDAREYLE BİR ORTAYA GELMEYİ PLANLIYORUM”
Bakan Fidan, “Şam’ı ziyaret etmeyi ve HTŞ başkanıyla görüşmeyi planlıyor musunuz?” sorusu üzerine, “Evet, planlıyorum. Şam’daki yeni idareyle bir ortaya gelmeyi planlıyorum.” tabirlerini kullandı.
Heyet Tahrir Şam’ın (HTŞ) Türkiye’nin terör listesinden neden çıkarılmadığına ait soruya cevap veren Fidan, “Bizim onları listeye almamız, BM listesiyle alakalı bir husus. BM Güvenlik Kurulu kararlarına natürel ki uyuyoruz lakin artık hukuksal boyut ile fiili boyutun birbiriyle çeliştiği farklı bir durum var.” dedi.
“Dışişleri Bakanı olmadan önce istihbarat şefiydiniz. Ahmed eş Şara olarak bilinen HTŞ başkanıyla temasınız olduğunu varsayıyorum. DEAŞ ya da El Kural üzere terörist kümelerle uğraşta yararlı oldular mı? Artık terörist olmadıklarını ve terörist kümelere karşı işbirliği yaptıklarını göstermek için mi sizinle ve Batılı yetkililerle işbirliği yaptılar?” sorusuna karşılığında Fidan, HTŞ’nin bilhassa IŞİD ile uğraşta istihbarat paylaşımı konusunda düzgün işbirliklerinin olduğunu ve kendilerine çok yardımcı olduklarını belirtti.
Meselenin hassasiyeti nedeniyle o devirde bunu kamuoyuna açıklamadıklarını anlatan Fidan, “DEAŞ ve El-Kaide ile ilişkili örgütler hakkında istihbarat toplama konusunda HTŞ, yıllardır bizimle işbirliği içinde oldu.” dedi.
“HTŞ TÜRKİYE İLE İŞ BİRLİĞİ İÇİNDE”
Fidan, öte yandan HTŞ’nin IŞİD’in eski elebaşı Ebubekir el-Bağdadi üzere amaçlar konusunda da işbirliği yapıp yapmadığı sorusuna bu tıp amaçlar konusunda da HTŞ’nin Türkiye ile işbirliği içinde olduğu cevabını verdi.
“Önümüzdeki
“SURİYE’YE GERİ DÖNÜŞLERDE BÜYÜK ARTIŞ YAŞANABİLİR”
Türkiye’deki Suriyelilerin ülkelerine geri dönüp dönmeyeceklerinin sorulması üzerine Fidan, “Türkiye’deki ve öbür ülkelerdeki Suriyelilerin istekli olarak, ülkelerine inançlı bir biçimde geri dönebilecekleri bir ortam hazırlamaya çalışıyoruz. Kendilerini orada inançta hissedebilecekleri bir yer oluşturmak için çok çalışıyoruz fakat bu zorla yaptırılacak bir şey değildir. Onları geri dönmeye elbette zorlayamayız.” değerlendirmesinde bulundu.
Bakan Fidan, “Ama önümüzdeki periyotta Suriye’ye geri dönüşlerde elbette büyük bir artış yaşanabilir. Bu türlü düşünüyoruz.” sözlerini kullandı.
ABD’nin seçilmiş başkanı Donald Trump’ın Suriye’deki iktidar değişikliğinde Türkiye’nin rolüne ait tezlerine yönelik soruya Fidan, “Seçilmiş Lider Trump’ın onu söylerken aksi bir niteleme kullanma niyetinin olmadığını düşünüyorum. Yaşananları övme hedefiyle o denli dediğini sanıyorum ancak Suriye’de yaşanan hadise, Türkiye’nin ‘ele geçirmesi’ olarak nitelenemez. Bir ele geçirme kelam konusu ise bu, Suriye halkının idaresi ele geçirmesidir.” karşılığını verdi.
“RUS ÜSLERİNİN AKIBETİ SURİYE HALKININ BİLECEĞİ BİR İŞ”
Fidan, “Pek çok insanın inanmakta zahmet çektiği şey, birkaç yıl evvel (Suriye’de devrik başkan Beşşar) Esed’i desteklemek için büyük yatırımlar yapan İran ve Rusya’nın aniden tek bir kurşun bile atmadan çekilmeleri. Bir mutabakat vardı, değil mi?” sorusu üzerine, “Ben bunu mutabakat diye nitelemem.” sözünü kullandı.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in yıllardır iktidarda olmanın da katkısıyla, “taktiksel yöneticiden âlâ bir stratejik düşünüre dönüştüğünü” görebileceklerini kaydeden Fidan, “Neyin değerli olduğunu, neyin daha az değerli olduğunu, neye yatırım yapılabileceğini, bir şeyin sürdürebilir olup olmadığını çok güzel biliyor. Hasebiyle Suriye konusunda sonuncu hesabı yaptığını, daha fazla devam etmemeye karar verdiğini düşünüyorum.” değerlendirmesinde bulundu.
Fidan, bunun Putin’in “Esed’i terk etmesi” olarak algılanıp algılanamayacağı sorusuna, “‘Terk etti’ denilebilir mi bilemiyorum. Pek o denli görünmüyor. Sonuçta Esad, şu anda Moskova’da.” cevabını verdi.
İran’ın Esed rejimine dayanağını neden kestiği istikametindeki soru üzerine Fidan, “Bence İran da bütün seçenekleri tekrar hesapladı ve çok gerçekçi bir yaklaşım sergiledi.” görüşünü paylaştı.
Bakan Fidan, Rus üslerinin Suriye’de kalmasından yana olup olmadıklarına ait soruya, “Bu, Suriye halkının bileceği bir iş. Suriye halkına bağlı bir bahis. Bir mutabakata varırlarsa bu, onların kararıdır yani göreceğiz lakin şu an gördüğümüz kadarıyla Ruslar, birliklerini tekrar konuşlandırma sürecindeler. Bu sürecin sonunda bunların ne kadarı Suriye’deki üslerde kalmaya devam eder, bilemiyoruz.” cevabını verdi.
“ABD’nin Suriye’deki varlığının bilinenden iki kat fazla olduğunu biliyor muydunuz?” sorusu üzerine Fidan, sayılarının son haftalarda arttığını fark ettiklerini lisana getirdi.
Fidan, ABD’nin Suriye’deki askeri varlığını “DEAŞ’la mücadele” mazeretiyle artırdığına dikkati çekerek, “‘DEAŞ’la mücadele’ sözü, daima bir mazeret olarak kullanılıyor. Birtakım şeyleri hakikat tanımlamak lazım. ‘DEAŞ’la mücadele’ dedikleri hadise, aslında tek bir işten ibaret: O da, DEAŞ mahkumlarını hapishanede tutmak. Hepsi bu. Ne yazık ki Amerikalı dostlarımız ve kimi Avrupalı dostlarımız, teröristleri mahpusta tutmak için öbür bir terör örgütünü kullanıyor.” dedi.
Bunun yanlışsız bir karar olmadığını vurgulayan Fidan, DEAŞ mahkumlarının bulundukları yerde nasıl tutulacağı, PKK/YPG’nin tasfiyesi, Kürtlerin, Arapların ve Türkmenlerin temel hak ve güvenliklerinin nasıl sağlanacağı üzere bahislerde ABD ile anlayış birliğine varmaları gerektiğini söyledi.
“YPG/PKK BİZİM NE İSTEDİĞİMİZİ PEK GÜZEL BİLİYOR”
Türkiye’nin Suriye’nin kuzeydoğusunda PKK/YPG’ye yönelik askeri harekat yapıp yapmayacağı sorusu üzerine Fidan, “YPG, Türkiye’den, Irak’tan, Suriye’den, bir kısmı da Avrupa’dan gelmiş bireylerden yapay olarak ortaya çıkarılmış organize bir terör örgütüdür. Bu yapay terör örgütünün derhal dağıtılması gerektiğini düşünüyorum. Şu anda Suriye’de yeni bir idare var. Bence bu işi onlar halletmeli. Suriye’nin toprak bütünlüğü ve egemenliği bunu zarurî kılıyor. Bunun yapılması gerekiyor.” halinde konuştu.
Fidan, bu sorunun Suriye’deki yeni idare tarafından ele alınmasının “tercih edecekleri yollardan biri” olduğunu belirterek, “Tercih edilen yol bu ancak bu olmaz ise o vakit biz elbette kendi ulusal güvenliğimizi korumak zorundayız.” dedi.
“Yani askeri müdahale ihtimal dahilinde mi?” sorusu üzerine Fidan, “Ne gerekiyorsa yapılır.” karşılığını verdi.
PKK/YPG’nin Şam ile müzakere ederek tahlil bulmaları gerektiğini kaydeden Fidan, “Zira artık Şam’da yeni bir idare var. YPG/PKK’nın ardında artık Rusya, İran ve Esed rejimi yok.” değerlendirmesini yaptı.
Fidan, Rusya, İran ve Esed’in, YPG’ye üzerine oturacağı bir yer sunduğunu, ABD ve kimi Avrupa ülkelerinin de o tabandaki YPG’ye dayanak çıktığını belirterek, “Ama artık o taban ortadan kalktı. Şam’da artık yeni bir gerçeklik var. Şam’daki yeni idare, umarım bu sorunları ele alacaktır.” tabirlerini kullandı.
Bakan Fidan, “Öte yandan YPG/PKK bizim ne istediğimizi çok yeterli biliyor. Biz, ülkemize yönelik rastgele bir tehdit görmek istemiyoruz. Mevcut tehditleri de potansiyel tehditleri de istemiyoruz.” diye konuştu.
GAZZE’DE ATEŞKES
“(Gazze’de ateşkes) Konuştuğum tüm ilgili aktörler daha optimist, biz de daha iyimseriz”
Gazze’de yakın vadede bir ateşkes ihtimalinin gerçekçi olup olmadığının sorulması üzerine Fidan, şunları kaydetti:
“Bugünlerde konuştuğum tüm ilgili aktörler daha optimist, biz de daha iyimseriz fakat bu bir temenniye mi yoksa bir gerçekliğe mi dayanıyor, tam emin değilim. Artık İsrail’in ve Hamas’ın, her iki tarafın tahlile yakınlaşmakta oldukları bir dereceye kadar hakikat lakin buna ne kadar yakınlar? Ortadaki uçurumu nitekim kapatabilecek derece yakınlar mı? Ateşkesi bu sefer sağlayabilecekler mi? Yakında daima bir arada göreceğiz.”
Hamas’ın da buna yakınlaşıp yakınlaşmadığı sorusu üzerine Fidan, Hamas’ın da buna yakınlaştığını söyledi.
“İsrail ile İran ortasında bir savaş çıkmasından tasa duyuyor musunuz?” sorusuna Bakan Fidan, “Çok.” cevabını verdi.
Bunun nedeninin sorulması üzerine Fidan, her ne sebeple olursa olsun, bu türlü bir şeyin olabileceğini, bu türlü bir ihtimalin bulunduğunu lisana getirdi.
Fidan, “Bildiğim tek şey, İranlıların bu türlü bir savaş istemediği. Büyük çatışma olsun istemiyorlar. Biliyorsunuz, İranlı dostlarımızla görüşüyoruz. O görüşmelerde onlardan direkt aldığım bilgiler bu istikamette.” diye konuştu.